Beroepingswerk

27 september stond onderstaande artikel in het Friesch Dagblad.   

Hier presenteerde Beetsterzwaag zich positief. Kijk voor grotere foto onder het artikel.           

 

reportage themadag

Lodewijk Born

In de Goede Herderkerk in Hoogeveen is dinsdag gesproken over de moeizame zoektocht naar een dominee. Beroepingscommissies uit het Noorden deelden hun zorgen en zetten zichzelf op de kaart. Ook de landelijke kerk kreeg huiswerk mee.

De zaal in de PKN-kerk in Hoogeveen is vol. Alle tachtig stoelen zijn bezet. Klaas Dijkstra, werkzaam bij het Mobiliteitsbureau in Utrecht vertelt dat dit aantal ,,boven verwachting is. Het stagnerende beroepingswerk, al langer een groot probleem in het noorden van het land, leeft. Er zijn afgevaardigden van kerken uit Fryslân, Groningen, Drenthe, Overijssel en Flevoland. Haulerwijk-Waskemeer, Oudega (Sm), Wolvega, Tzummarum-Oosterbierum, zo gaat hij de hele lijst af, waar ook bijvoorbeeld Hengelo, Vroomshoop en Rutten voorbij komen. Het merendeel van de aanwezigen komt uit Fryslân. Gemeenten die hier allemaal hetzelfde willen: een nieuwe dominee.

Nee, nee, nee

Dijkstra wil wel eens weten waar ze allemaal tegenaan lopen, in de zoektocht. Rein Boersma van Schettens-Schraard-Longerhouw zegt dat hij ,,helaas geen bemoedigende boodschap heeft”. Ze zoeken een predikant voor 80 procent voor vierhonderd leden en ze zijn nu anderhalf jaar bezig. ,,‘Nee, nee, nee’, dat is wat we te horen krijgen. Redenen: Een partner die werkt, studerende kinderen op school, ze willen niet weg uit de Randstad of ze zijn met een andere gemeente in gesprek. Het probleem is volgens hem: Teveel gemeenten zoeken een predikant, maar de vijver is gewoon te klein. Boersma spreekt zelf van een ,,onoplosbaar probleem”. Dat blijkt ook uit verhalen van anderen: er wordt door iedereen gehengeld naar de weinige vissen in de vijver. En dan moet er ook nog een match zijn met een predikant. Jan Jitse Visser van de beroepingscommissie van Damwâld-Broeksterwâld zegt: ,,Kan die vijver niet met een ander soort vissen worden vergroot?”

Verwachtingspatroon

Dijkstra vertelt hoe de leeftijdsopbouw van predikanten in de Protestantse Kerk nu is. 70 procent is boven de vijftig jaar – en dat zijn cijfers van enkele jaren geleden. Daarnaast is de nieuwe aanwas veel te klein. Ik schat de laatste jaren tien proponenten, afgestudeerden, per jaar. Volgens hem is ook het verwachtingspatroon bij gemeenten niet altijd reëel. Ze verwachten een jonge dominee, waarvan de vier jonge kinderen natuurlijk ook naar de plaatselijke basisschool moeten - om ook die te redden. En hij moet zorgen dat de dertigers en de veertigers weer terugkomen. In de zaal zijn ook enkele pastores aanwezig. Een ervan vertelt waarom hij soms niet ingaat op een beroep. Als er geen pastorie beschikbaar is, dan wordt het ’em niet, want ik heb geen volle spaarrekening om zelf een huis te kunnen kopen. Ook dat een gemeente iemand zoekt voor een deeltijdfunctie is een obstakel. In Wolvega zoeken ze echter een dominee voor 100 procent, maar daar lukt het ook niet, vertelt een lid van de beroepingscommissie.

Advieslijst

Kritiek is er ook. Zoals de advieslijst die door het Mobiliteitsbureau wordt toegezonden. Kerkordelijk is elke beroepingscommissie verplicht om die aan te vragen in Utrecht. Maar er staan ook namen op van dominees die helemaal niet willen verkassen naar elders. Dat leidt tot frustratie als die gebeld worden. Volgens Dijkstra is iedere predikant formeel na vier jaar weer beroepbaar, dus kán hij ook op deze lijst staan. Maar duidelijk is dat ze er in Utrecht beter over moeten communiceren hoe deze lijst werkt. Gerco van den Berg is predikant in Onstwedde. Hij vraagt zich af waar ,,het besef van roeping” is bij predikanten. Zelf was hij dominee in Sint-Phillipsland, Zeeland. 330 kilometer van Oost-Groningen. Mijn vrouw zat er niet op te wachten, mijn kinderen niet, maar geloven we nog dat God je roept?” Jeroen de Wind (34), studeerde twee jaar geleden af aan de Protestantse Theologische Universiteit, maar heeft nog niet een gemeente gevonden. Hij wijst er op hoe in advertentieteksten heel vaak wordt gevraagd naar ,,een predikant met ervaring”. Daarmee vallen kandidaten als hij buiten de boot. Terwijl als je afgestudeerd bent, je gewoon een startkwalificatie hebt. Hij is sinds november wel werkzaam als kerkelijk werker in een gemeente, bij een andere doet hij pastorale werkzaamheden. Maar gemeenten staan niet in de rij. Op deze middag heeft hij wel ,,enkele goede gesprekken.  Iets waar de themamiddag óók voor bedoeld is. Giel Schormans, oud-predikant in Workum en It Heidenskip en nu werkzaam op het Mobiliteitsbureau, wijst ook nog op het geestelijke aspect van het beroepingswerk. Het is soms wel erg zakelijk. Er wordt niet eens meer gebeden met de predikant.  Hij vertelt hoe er vanuit de landelijke kerk nagedacht wordt over zoiets als een roepingenzondag, die er in de Rooms-Katholieke Kerk ook is. Schormans hoopt ook dat onder kerkleden zelf een verlangen mag zijn naar meer geestelijke herders: Hoop je dat je eigen kind dominee wordt en bid je daarvoor?

Paraplu

Gemeenten krijgen ook de mogelijkheid om zichzelf te presenteren. De PKN-gemeente Via Pacis (Beetsterzwaag-Olterterp) heeft een kleurrijke paraplu mee. Ook staan er wandelschoenen en een boek over de geschiedenis van Beetsterzwaag op tafel. Rinske de Haan vertelt dat ze net gestart zijn als beroepingscommissie en een opvolger zoeken voor dominee Bart Elbert. Wij zoeken een parttime predikant die als een reisgenoot en een reisleider met ons op weg gaat”, vertelt ze. In een gemeente waar ,,veel ruimte is in verschillende vormen van geloofsbeleving”. Ook de ONS-gemeente (Oudemirdum-Nijemirdum-Sondel) ziet graag een nieuwe dominee komen. Jan Buma vertelt dat ze al met zo’n zes predikanten gesproken hebben. Tot nog toe zonder resultaat. Wij zoeken een verbindende predikant. Iemand die ook snapt hoe het er in Gaasterland aan toe gaat. Dorpen met boeren, recreatieondernemers, mkb’ers en die dus ook heel vanzelfsprekend in de kroeg even aanschuift voor een praatje met iemand, of ze nu lid zijn van de kerk of niet. Aan inzet ontbreekt het niet in de gemeente. Waar krijg je nu met één telefoontje 62 vrijwilligers?”

Vlam

Vanuit Britsum-Koarnjum-Jelsum hebben ze een bronzen vlam meegenomen, vertelt Ben Deijmann van de beroepingscommissie. ,,Die staat er voor hoe het vuur in onze gemeente brandt, het enthousiasme. Ook daar ,,doet iedereen wel iets” aan vrijwilligerswerk. Wiepie Feenstra-Jansen en Griet Postma zijn er namens de samenwerkingsgemeente van Het Pad (Hielsum, Exmorra, Tjerkwerd, Parrega, Allingawier en Dedgum). Ze hebben het hart van de startzondag en een anker op tafel staan. It is hiel dreech om ien te krijen”, zegt Postma. Ze zoeken daar een predikant ‘die de Bijbelse boodschap predikt en vertaalt, zodat deze betekenis krijgt voor het dagelijkse leven en aansprekend is voor jong en oud’. Het loopt nu nog stuk op bijvoorbeeld de afstand naar Fryslân. Maar Feenstra is hoopvol: ,,Uteinlik komt der in kear in dûmny. Je hoege mar ien.”